Psikolojik Dayanıklılık Nedir?

Her insan zaman zaman zorlu durumlar içerisinde bulunabilir. Bunlar kişisel stres olayları, toplumsal olaylar veya doğal afetler gibi birçok farklı durum olabilir. Yaşanan zorlu deneyimler sonucunda verilen tepkiler ve olayı algılama şekli kişiyi etkiler.

Psikolojik dayanıklılık, bir diğer ifadeyle psikolojik sağlamlık, kişinin deneyimlediği zorluklar, travma veya ciddi stres karşısında yeni duruma uyum sağlama, kendini toparlayabilme ve psikopatoloji geliştirmeme kapasitesini ifade eder.Aynı zamanda yaşanan zorluklardan öğrenme ve büyüme yeteneğini de kapsar.

Psikolojik dayanıklılığı yüksek olan kişilerde hayatın akışı içindeki iniş çıkışlara karşı esnek bir şekilde uyum sağlayabilme kapasitesi daha fazladır. Aynı zamanda bu kişiler daha mücadeleci bir tutum içerisinde olurlar. Karşılaştıkları güçlüklerle mücadele edip bunları bir öğrenme ve deneyim fırsatı olarak algılarlar. Yaşanan olumsuz durumlar soncunda ise olumsuz duygudurumundan daha kolay bir şekilde çıkabilirler. Psikolojik sağlamlığı yüksek kişiler sakin bir ruh hali, esneklik, mizah anlayışı, iç kontrol ve alternatif bakış açılarına sahip olurlar.

Psikolojik dayanıklılığın yüksek olması stresi veya yaşanan olumsuz ve zor deneyimlerin etkisini yok etmez. İnsanlar psikolojik sağlamlığı yüksek olsa da zorlu bir deneyim sonrasında etkilenir, negatif duygular yaşar ve stres altında hissedebilir. Ancak önemli olan yaşanan deneyimlere verilen tepkiler ve algılardır. Psikolojik dayanıklılığı yüksek olan kişiler esneklik, kolay uyum sağlama ve azim becerileri ile yaşadıkları zorlu deneyimlerin üstesinden daha kolay gelebilirler.

Psikolojik Sağlamlık Artırılabilir Mi?

Psikolojik sağlamlık geliştirilebilen ve artırılabilen bir özelliktir. Psikolojik sağlamlık genetik, ruhsal sağlık, sosyal destek, aile ve çevre gibi içsel ve dışsal faktörlerin birleşmesinin bir sonucunda oluşur.

Psikolojik dayanıklılık kapasitesi herkesin içinde vardır ve önemli olan bu kapasiteyi geliştirmek ve güçlendirmektir. Psikolojik dayanıklılığı artırmak için gündelik hayat içerisinde uygulanabilecek birkaç küçük ama etkili adımlar etkili olmaktadır.

1. Olumlu Düşünme Alışkanlığı: Zihnimiz ve duygularımız olayları algılama ve değerlendirme şeklimize göre şekillenmektedir. Gündelik hayat içerisindeyken bile olumsuz düşünme eğilimleri olabilmektedir. Hayat akışı içerisindeyken olumsuz düşünceler başladığını alternatif olumlu düşüncelerle, düşünce şeklini değiştirmeye çalışmak önemlidir. Olumlu düşünme alışkanlığı geliştirmek, yani bardağın dolu tarafını da görebilmek psikolojik dayanıklılığı artırmaya yardımcı olacaktır.
2. Problem Çözme Becerisi: Hayatta karşılaşılan problemlerle mücadele ederek, bu sorunlara çözme yeteneğini geliştirmek psikolojik dayanıklılığı etkileyen bir faktördür. Stresli durumlar içerisindeyken bile farklı alternatifler düşünmek, yeni çözüm yolları bulmaya çalışmak insanı daha güçlü kılar.
3. Sosyal Destek: Sosyal ilişkiler insanı her yönden etkiler. Güçlü ve sağlam sosyal ilişkilerin olması kişinin psikolojik dayanıklılığını etkileyen ve koruyan bir faktördür.
4. Esneklik: Düşünce ve davranıştaki uyum ve esneklik, kişilerin değişen koşullara adapte olmasını, karşısına çıkan yeni fırsatları benimsemesini sağlar ve kişinin belirsizlik karşısındaki dayanıklılığını arttırır. Yeni ve daha uyumlu bakış açılarını da görmek ve durumlara farklı açılardan bakabilmek kişinin esneklik becerilerini arttırır.
5. Sağlıklı Yaşam: Düzenli egzersiz, düzenli ve yeterli uyku, iyi beslenmek psikolojik dayanıklılığı artırır. Sağlıklı bir beden, sağlıklı bir zihin demektir. Sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları edinmek ve fiziksel iyiliğe önem vermek, hayatın zorluklarına karşı dayanma ve gelişmek için gerekli enerji ve dayanıklılığı sağlar.
6. Kendine Anlamlı Hedefler Koymak: Yaşamda net bir amaç ve anlam duygusu sahip olmak insanlara yol gösterici bir çerçeve sunar. Amaç duygusu kişiye motivasyon sağlayarak amaçlarına odaklanmasına yardımcı olur.