Narsistik Kişilik Bozukluğu

NARSİSTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU NEDİR?

Narsist kişilik bozukluğu, kişinin kendisine fiziksel ve ruhsal yönden aşırı beğenmesi, üstün görmesi; sürekli beğeni, ilgi ve onay beklemesi; üstün bir yere hak ettiğini inanması ile karakterize olan bir kişilik bozukluğudur. Narsistik kişilik bozukluğunda kişinin benlik saygısı dışarıdan gelecek ilgi, beğeni ve onaylarla beslenmektedir. Eleştiriye dayanamaz ve sürekli övgü beklerler bu nedenle görünüş ve davranışları da bu ilgi ve beğeniyi elde etmeye yöneliktir. Beklentileri karşılanmadığında ise benlik saygıları ve öz değerleri hızlıca düşer ve bunaltı ve çökkünlük gibi duygudurumları yaşayabilirler.

Narsistik kişilik bozukluğunu anlamada Sigmund Freud’un tanımlaması temel alınabilir. Freud narsistik kişilik yapılanmasını çocuklar için normal olarak tanımlarken ergenlik döneminden itibaren devam eden narsistik tutumları kişilik bozukluğu olarak tanımlar. Yani narsistik kişilik bozukluğu bir diğer ifadeyle patolojik narsizim olarak adlandırılabilir.

Narsisizm bir özelliktir ve kendini sevme, kendine güven duyma eğilimidir. Narsisizm her sağlıklı kişinin ayrılmaz bir parçasıdır, sağlıklı narsisizm de kişi kendine saygı duymak için sürekli dışardan dönüşlere ihtiyaç duymaz veya başkalarının olumsuz düşüncelerinden kolayca etkilenmez. Kendisini değerli ve saygın hissetmesi için sürekli başkalarından onay ve taktir görmeye ihtiyaç duymayan yani sağlıklı narsisizme sahip kişiler eleştiriler karşısında da kendine olan güvenini kolayca kaybetmez

Her insanda narsistik özellikler vardır fakat narsist kişilik bozukluğunda bu özellikler çok daha yoğun ve fazla bir seviyededir. Her insanda narsist özellikler belirli zamanlarda kendini gösterirken narsistik kişilik bozukluğu olan kişilerde hayatının her bölümüne yayılmaktadır.

NARSİSTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Erken ergenlik döneminin başından itibaren birçok bağlamda kendini gösteren aşağıdaki özelliklerden beş tanesi veya daha fazlasının varlığı;

  • Kişinin kendi önemini abartılı bir şekilde görmesi,
  • Kişinin, kendi başarısı, zekası ve güzelliği ile sürekli meşgul olması,
  • Kişinin özel olduğuna ve sadece yüksek statüdeki insanlarla anlaşabileceğine dair inançlarının olması,
  • Aşırı derecede kendisine hayran olunmasına yönelik ihtiyaç,
  • Güçlü bir hak etme duygusu,
  • Başkalarından faydalanma eğilimi,
  • Empati yoksunluğu,
  • Başkalarını kıskanma,
  • Kibirli davranış ve tutumlarının olması,

NARSİSTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN NEDENLERİ NELERDİR?

Kişilik bozukluklarında temel etmen kişinin çocukluk döneminde yaşadığı travmatik olaylar ve duygusal yoksunluklardır. Narsistik kişilik bozukluğunun kökenleri çocukluk yıllarına kadar uzanmaktadır. Özellikle ebeveyn tutumları, yetişkinlik döneminde ortaya çıkan narsistik kişilik bozukluğunun nedenleri olabilir. Çocukluk döneminde ebeveynlerin övgü ve eleştiri de tutarsız davranması ve aşırıya kaçması, çocukluk döneminde yaşanan çeşitli travmalar veya istismarlar, çocuğa karşı aşırı korumacı bir tutum sergileyen ebeveynler ve ebeveyn tarafından uygulanan psikolojik ve fiziksel şiddet gibi durumlar yetişkinlikte narsistik kişilik bozukluğu oluşumunu tetikleyebilecek faktörlerdir.

Narsistik kişilik bozukluğunda kişi her ne kadar özgüvenli görünse de temelinde değersizlik ve güvensizlik duyguları vardır. Çocuklukta yaşanan değersizlik ve sevgisizlik narsistik kişilik bozukluğunu tetikleyebilir. Narsistik kişilik bozukluğunda kişi temelde yaşadığı değersizlik duygusunu bastırabilmek için oluşturduğu savunma mekanizmasıyla aşırı özgüvenli bir görünüm ortaya çıkartır.

Kaynakça

Öztürk, O., & Uluşahin, A. (2023). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Nobel Tıp Kitapevleri.

Amerikan Psikiyatri Birliği. (1998). Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı. Dördüncü Baskı (DSM-4) (Çev.Ed. Köroğlu, E.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.

Kring, A. M., Johnson, S. L., Davison, G. C., & Neale, J. M. (2019). (Çev.) Muzaffer Şahin; Anormal Psikolojisi.Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.